De storm rond de kwestie schijnzelfstandigheid zzp’ers lijkt te zijn gaan liggen en met de val van het kabinet is het nog maar de vraag wanneer we duidelijkheid kunnen verwachten. Wat is de stand van zaken en welke voorstellen liggen er nu?

Om de arbeidsrelatie van zzp’ers te verduidelijken liggen op dit moment twee belangrijke wetsvoorstellen bij de Tweede Kamer om te beoordelen. De eerste is de Wet verduidelijking arbeidsrelaties en rechtsvermoeden (Vbar). Dit moet de opvolger worden van de huidige Wet deregulering beoordeling arbeidsrelaties (DBA). Het is deze wet die de Belastingdienst met ingang van januari 2025 actief handhaaft en waarover zoveel te doen is. Zowel werkgevers als zzp’ers maken zich zorgen en terecht, want als de Belastingdienst schijnzelfstandigheid constateert, kan dat leiden tot boetes en naheffingen.

Initiatief voor Zelfstandigenwet

Daarnaast ligt er nu een ander wetsvoorstel. Begin juni namen de Tweede Kamerfracties van VVD, D66, CDA en SGP het initiatief voor de Zelfstandigenwet. Deze wet, die tot 23 juni ter internetconsultatie lag, moet duidelijk maken wanneer iemand nu precies zzp’er is en wanneer sprake is van werknemerschap, en biedt daarvoor een toetsingsmethode. Dit wetsvoorstel moet een alternatief bieden voor de Vbar. Die laatste heeft ook als doel het zzp-schap te ontmoedigen. Dat wil de Zelfstandigenwet uitdrukkelijk niet. Deze wet moet juist bijdragen aan de erkenning van het zzp-schap.

Toetsen zzp- en werknemerschap

De Zelfstandigenwet stelt twee toetsen voor waarmee zzp’ers en opdrachtgevers kunnen nagaan of er sprake is van zelfstandig ondernemerschap: de zelfstandigentoets en de werkrelatietoets. Om als zzp’er aangemerkt te worden, moet je aan beide toetsen voldoen. Je bent zzp’er volgens de zelfstandigentoets als je:

• werkt voor eigen rekening en risico;
• een deugdelijke administratie voert;
• je in het economisch verkeer gedraagt als zelfstandig ondernemer;
• beschikt over een adequate voorziening tegen het risico van arbeidsongeschiktheid;
• proportioneel bijdraagt aan een pensioenvoorziening.

Met de werkrelatietoets moet duidelijk worden of iemand werknemer is. Je bent geen werknemer als:

• je de vrijheid hebt zelf je werk te organiseren;
• je de vrijheid hebt zelf je werktijden te bepalen;
• er geen sprake is van hiërarchische controle;
• er sprake is van een wederzijdse intentie om anders dan op grond van een arbeidsovereenkomst werk te verrichten.

Minimumuurtarief voor zzp’ers

Er moet een onafhankelijke toetsingscommissie komen om bij twijfel uitsluitsel te geven. Ook stelt de Zelfstandigenwet voor om voor sectoren waar een verhoogd risico op schijnzelfstandigheid is, een rechtsvermoeden van werknemerschap te introduceren. Dit is wat de Vbar ook voorstelt. Dit kan bijvoorbeeld door in die sectoren een minimumuurtarief voor de zzp’er vast te stellen. Ligt jouw tarief daaronder, dan ben je geen zzp’er, maar een werknemer.

Op 25 juni heeft de Tweede Kamer een lijst met controversiële onderwerpen bekendgemaakt. Dat zijn de onderwerpen die de Tweede Kamer doorschuift naar het volgende kabinet. Beide wetsvoorstellen komen niet op deze lijst voor.